Van bướm lug type là gì? Đặc điểm, Phân loại, Ứng dụng và Hướng dẫn lắp đặt

Trong khi van bướm wafer được biết đến rộng rãi nhờ tính kinh tế và gọn nhẹ, thì van bướm lug type (van bướm tai bích) lại là một giải pháp kỹ thuật cao cấp, mang đến những lợi thế vượt trội về độ an toàn và sự linh hoạt trong vận hành, bảo trì. Vậy chính xác thì van bướm lug khác biệt ở điểm nào và tại sao nó lại là lựa chọn không thể thay thế trong nhiều ứng dụng quan trọng?

Bài viết này sẽ giúp bạn tìm hiểu mọi khía cạnh của van bướm tai bích: từ định nghĩa, phân loại chi tiết cho đến hướng dẫn lắp đặt đúng kỹ thuật.

Van bướm lug type là gì? Đặc trưng

Van bướm lug type, hay còn gọi là van bướm tai bích, là loại van bướm có thân van được thiết kế với các “tai” (lugs) nhô ra. Trên các tai này có các lỗ được khoan và taro ren sẵn để bắt bu lông.

Đây là một phiên bản cải tiến của van bướm tiêu chuẩn, được thiết kế để mang lại sự kết nối chắc chắn và linh hoạt hơn. Điểm khác biệt cốt lõi và dễ nhận biết nhất của nó so với loại van wafer (dạng kẹp) thông thường nằm ở chính cấu tạo của phần thân van.

Cấu tạo phần kết nối đặc trưng của van bướm lug type:

• Tai bích (Lugs): Đây là chi tiết nhận dạng cốt lõi, làm nên tên gọi “tai bích”. Các tai này là những vấu kim loại được đúc liền khối, nhô ra từ chu vi của thân van. Chúng đóng vai trò như một mặt bích thu nhỏ, tạo ra các điểm kết nối vững chắc và phân bổ lực đồng đều xung quanh thân van. Số lượng tai bích sẽ thay đổi tùy thuộc vào kích thước và định mức áp suất của van.
• Lỗ ren độc lập (Threaded Holes): Trên mỗi tai bích đều được khoan và taro ren sẵn theo một tiêu chuẩn nhất định (ví dụ ren hệ mét hoặc hệ inch). Chính các lỗ ren này cho phép siết bu lông trực tiếp vào thân van từ mỗi phía mặt bích của đường ống, tạo ra một kết nối độc lập và cực kỳ chắc chắn cho từng bên. Đây là điểm mấu chốt, khác biệt hoàn toàn so với van wafer chỉ được kẹp giữa hai mặt bích.

Phân loại van bướm lug type theo vật liệu chế tạo

Van bướm kiểu lug cũng được sản xuất với nhiều phiên bản khác nhau về vật liệu để đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật đa dạng.

• Van bướm lug thân gang: Đây là loại phổ biến và kinh tế nhất. Cấu hình tiêu chuẩn là thân gang, đĩa inox và gioăng EPDM/NBR, phù hợp cho hầu hết các ứng dụng thông thường như nước sạch, nước thải, PCCC và HVAC.
• Van bướm lug thân inox: Là dòng van cao cấp chuyên dụng cho môi trường có tính ăn mòn hoặc yêu cầu vệ sinh cao. Toàn bộ thân, đĩa, trục đều làm bằng inox, thường kết hợp với gioăng Teflon (PTFE). Đây là lựa chọn bắt buộc cho ngành thực phẩm, dược phẩm, hóa chất và nước biển.
• Van bướm lug thân nhựa: Là giải pháp đặc thù, chống ăn mòn hóa học gần như tuyệt đối. Thân van được làm từ nhựa PVC, UPVC, CPVC… tuy nhiên bị giới hạn về áp suất và nhiệt độ làm việc. Chuyên dùng cho các đường ống dẫn axit đậm đặc và hóa chất ăn mòn mạnh.

Phân loại van bướm kiểu lug theo cách vận hành

Phương thức vận hành quyết định đến tốc độ đóng/mở, lực cần thiết và khả năng tự động hóa của van. Van bướm tai bích có đầy đủ các tùy chọn vận hành sau:

• Van bướm tai bích tay gạt: Là kiểu vận hành thủ công đơn giản, phổ biến cho các kích thước nhỏ và trung bình (thường đến DN200). Tay gạt cho phép đóng/mở nhanh, tiết kiệm chi phí, phù hợp cho các ứng dụng không yêu cầu lực vận hành lớn.
• Van bướm tai bích tay quay: Là kiểu vận hành tiêu chuẩn cho các kích thước lớn (từ DN200 trở lên) hoặc hệ thống áp suất cao. Hộp số trợ lực giúp vận hành nhẹ nhàng, đóng/mở có kiểm soát và chống sốc áp (búa nước).
• Van bướm tai bích điều khiển điện: Sử dụng bộ truyền động điện để đóng/mở tự động hoặc điều khiển từ xa. Loại van này cho phép điều khiển chính xác, dễ dàng tích hợp vào hệ thống tự động hóa (PLC, BMS), phù hợp cho các vị trí khó tiếp cận.
• Van bướm tai bích điều khiển khí nén: Sử dụng bộ truyền động khí nén, cho tốc độ đóng/mở cực nhanh. Loại van này đặc biệt an toàn trong các môi trường dễ cháy nổ (không phát sinh tia lửa), thường dùng cho các ứng dụng dầu khí, hóa chất hoặc cần đóng ngắt khẩn cấp.

Khi nào nên sử dụng van bướm lug type?

Dưới đây là những trường hợp mà việc lựa chọn van bướm dạng lug không chỉ là một ưu thế mà còn là một yêu cầu bắt buộc.

Lắp đặt ở cuối đường ống

Đây là ứng dụng cốt lõi và là lý do chính mà van bướm lug được thiết kế. Nó có khả năng hoạt động như một điểm chặn cuối cùng, chịu được toàn bộ áp suất của hệ thống từ một phía ngay cả khi phía còn lại được tháo ra. 

Nhờ các bu lông được bắt độc lập vào từng tai bích, van được cố định chắc chắn vào mặt bích của đường ống, biến nó thành một nắp chặn an toàn. 

Ví dụ thực tế: Lắp đặt ở đầu xả của một bồn chứa hóa chất, điểm cuối của một nhánh ống chờ nâng cấp trong tương lai.

Cách ly thiết bị để bảo trì, sửa chữa

Khi bạn cần tháo rời một thiết bị quan trọng (như máy bơm, bộ trao đổi nhiệt) ra khỏi hệ thống mà không muốn phải ngắt và xả toàn bộ dây chuyền, van bướm lug type là giải pháp hoàn hảo. 

Bằng cách lắp van bướm lug ở cả hai phía đầu vào và đầu ra, bạn có thể đóng cả hai van lại, sau đó tháo các bu lông ở phía thiết bị một cách an toàn. Điều này giúp tiết kiệm thời gian, giảm thiểu thất thoát lưu chất, và đảm bảo an toàn tuyệt đối cho nhân viên kỹ thuật.

Ví dụ thực tế: Lắp đặt ở cả hai phía đầu hút và đầu đẩy của máy bơm, bộ trao đổi nhiệt, bộ lọc (filter), hoặc các thiết bị đo lường cần hiệu chuẩn định kỳ.

Các ứng dụng đòi hỏi độ an toàn và ổn định cao

Trong các hệ thống có rung động mạnh hoặc những đường ống có tầm quan trọng đặc biệt, kết nối chắc chắn của van bướm kiểu lug mang lại sự yên tâm vượt trội. Kết nối độc lập của van lug giúp nó chịu được rung động và các cú sốc áp (búa nước) tốt hơn nhiều so với kết cấu kẹp của van Wafer, vốn có thể bị lỏng theo thời gian.

Ví dụ thực tế: Đường ống gần các máy bơm công suất lớn, hệ thống máy nén khí, hoặc trên các tàu thủy, giàn khoan nơi có rung động liên tục.

Các hệ thống hút hoặc áp suất chân không

Trong các ứng dụng có áp suất âm hoặc chân không, việc đảm bảo một mối nối kín và không bị biến dạng là cực kỳ quan trọng. Van bướm lug được bắt cố định vào vị trí, đảm bảo sự đồng tâm và một mối nối kín hoàn hảo, chống lại sự biến dạng do áp suất âm gây ra.

Ví dụ thực tế: Đường ống hút của máy bơm, các hệ thống sấy chân không trong ngành thực phẩm và dược phẩm.

Hướng dẫn lắp đặt van bướm kiểu lug (tai bích) đúng kỹ thuật

Do có cấu trúc kết nối khác biệt, việc lắp đặt van bướm lug type đòi hỏi sự chú ý đặc biệt để đảm bảo an toàn và hiệu suất.

Chuẩn bị trước khi lắp đặt

• An toàn: Đảm bảo hệ thống đã được ngắt, xả áp và giảm nhiệt độ.
• Kiểm tra van: Vận hành thử để đảm bảo đĩa van di chuyển trơn tru. Nên để đĩa van ở vị trí mở khoảng 10% trước khi lắp để bảo vệ gioăng làm kín.
• Kiểm tra mặt bích đường ống: Làm sạch bề mặt, đảm bảo chúng song song và đồng trục. Tuyệt đối không dùng lực siết bu lông để kéo hai mặt bích lệch nhau vào vị trí.

Quy trình lắp đặt và siết bu lông

• Đưa van vào vị trí: Cẩn thận đưa van vào giữa hai mặt bích, căn chỉnh sao cho các lỗ ren thẳng hàng với lỗ bu lông.
• Lắp bu lông: Lắp tất cả các bu lông cho cả hai bên mặt bích vào các lỗ ren trên tai bích và chỉ siết nhẹ bằng tay.
• Siết bu lông đúng cách: Luôn siết theo phương pháp đối xứng chéo (hình ngôi sao) và siết từ từ theo nhiều lần (30% -> 60% -> 100% lực) để phân bổ lực đồng đều, tránh làm biến dạng thân van.

Kiểm tra vận hành

• Sau khi siết chặt, hãy vận hành van đóng/mở một vài lần để chắc chắn đĩa van không bị kẹt.
• Đưa áp suất vào hệ thống một cách từ từ và quan sát kỹ các mối nối để kiểm tra rò rỉ.

Qua những phân tích chi tiết trên, có thể thấy van bướm lug type (tai bích) không chỉ là một biến thể đơn thuần, mà là một giải pháp kỹ thuật ưu việt, được thiết kế chuyên biệt cho các ứng dụng đòi hỏi độ an toàn và linh hoạt cao. Với khả năng lắp đặt ở cuối đường ống và cho phép cách ly thiết bị để bảo trì, nó mang lại những giá trị vượt trội về mặt vận hành, giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và đảm bảo an toàn cho nhân viên kỹ thuật.

Việc hiểu rõ về các phân loại vật liệu, phương thức vận hành và quy trình lắp đặt đúng kỹ thuật sẽ giúp bạn lựa chọn và ứng dụng loại van này một cách hiệu quả nhất. Nếu bạn đang tìm kiếm một giải pháp van bướm tai bích chất lượng cao, phù hợp với yêu cầu cụ thể của dự án, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi. Đội ngũ kỹ sư của Van công nghiệp HP luôn sẵn sàng tư vấn để giúp bạn tìm ra giải pháp tối ưu nhất!